De lancering van de PlayStation 2 was een waar fenomeen, er werd overal over bericht, waarbij de waarheid soms wel eens bijzaak was. Zo waren er de geruchten dat het Iraakse leger enkele duizenden consoles had aangekocht om zo hun oorlogsmachines aan te drijven. Tot een aanval van Irak kwam het nooit, de hele legermacht van de natie werd enkele jaren later compleet overrompeld. Desondanks was de PlayStation 2 toch een factor in een oorlog, eentje die simpelweg niet sexy genoeg was om grootschalig het nieuws te halen.

De oorlog in kwestie speelde zich namelijk niet af in het vervaarlijke Midden-Oosten, waar Irak na twee golfoorlogen volgens de politieke machten klaar leek voor een derde. In plaats daarvan moesten we onze blik verschuiven naar Midden-Afrika, waar in de Democratische Republiek Congo tientallen partijen samenkwamen in een grote mineralenoorlog. De voormalige Belgische kolonie – ooit bekend onder de naam Zaïre – is al generaties lang één van die landen die bewijst dat een land met 'democratisch' in de naam nooit democratisch is. Sinds de dekolonisatie woedt er wel altijd ergens een burgeroorlog, maar tussen 1998 en 2003 bereikte deze opnieuw een triest dieptepunt. Deze keer ging het niet om een 'president voor het leven' die zich bedreigd voelde, maar om een zeldzaam mineraal.


Het mineraal 'coltan' wordt onder andere in Australië en Brazilië ontgonnen, maar het grootste deel van de wereldvoorraad ligt geconcentreerd in het oosten van Congo, aan de grens met Rwanda. Die voorraad werd jarenlang genegeerd, maar het werd een interessant element aan het einde van de jaren '90. Tantalium – dat uit Coltan wordt gehaald – was namelijk ideaal voor de opbouw van elektrolytische condensatoren welke volop worden gebruikt in consumentenelektronica. En laat er nu net op dat moment een gigantische markt aangeboord worden voor zulke elektronica. De opkomst van de Personal Computer, de DVD speler en natuurlijk de PlayStation 2 – dit speelde uiteindelijk maar een minieme rol maar het zorgde wel voor een uitermate gemakkelijke koppen in de kranten door te verwijzen naar de 'PlayStation War' – deden de vraag naar coltan plots stijgen.

Buurlanden Rwanda, Oeganda en Angola besloten de 'rebel' Laurent-Désiré Kabila te steunen in zijn strijd tegen Joseph-Désiré Mobutu. Kwestie van de ene president voor het leven te vervangen door de andere. Dat gaf hen ook de kans om een deel van de lokale bevolking – waaronder meer dan een miljoen kinderen – te dwingen om te werken in de mijnen. De ruime opbrengst van die mijnen werd tegen veel winst verkocht om de verdere campagne van Kabila te financieren. De dotcom bubbel verpeste het winstgevende schema van de strijdheren, waardoor deze Afrikaanse productie verdween, maar de oorlog zelf ging nog even door. In een periode van net iets minder dan vijf jaar zijn er volgens schattingen uiteindelijk tot 5 miljoen doden gevallen, waardoor dit één van de dodelijkste conflicten na Wereldoorlog II werd.

Bron Environmental Justice Atlas: Kinderarbeid in Congolese Mijn
Alle bedrijven ontkenden logischerwijs betrokkenheid – en door fraude van productiepartners konden zelfs 'schuldigen' niet beter weten – maar er werd natuurlijk actie ondernomen. Bedrijven houden tegenwoordig beter rekening met de herkomst van de materialen die worden gebruikt, onder andere door publieke druk, maar eveneens door nieuwe wetgeving die zulke drama's in de toekomst wil vermijden. Onderzoeken om schuldigen aan te duiden werden echter spijtig genoeg wel gesaboteerd door allerlei overheden, onder andere omdat grote mijnbedrijven uit Amerika zich wel eens schuldig gemaakt konden hebben aan kinderslavernij. Onder de nieuwe wetgevingen kunnen we hopelijk wel iets geruster zijn, en hopen dat onze computers, telefoons en consoles geen oorlogen in stand houden. Ons amusement is belangrijk, maar het is geen mensenlevens waard.